Подготовка к экзамену

Готовимся к сдаче экзамена по истории Беларуси для 11 классов в 2020/2021 учебном году

МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ

по организации и проведению обязательного выпускного экзамена по учебному предмету “История Беларуси” по завершении обучения и воспитания на III ступени общего среднего образования

I. Общие положения

Цель обязательного выпускного экзамена по учебному предмету “История Беларуси” по завершении обучения и воспитания на III ступени общего среднего образования – оценка уровня усвоения выпускниками содержания учебного предмета в соответствии с требованиями учебной программы.

С 2016/2017 учебного года на выпускном экзамене проверяется усвоение учащимися содержания учебного предмета «История Беларуси» за период обучения на ІІ и III ступенях общего среднего образования (с древнейших времен до наших дней).

На экзамене оценивается:

знание теоретического учебного материала и умение работать с ним (объяснение исторических понятий и теоретических выводов с  помощью фактов; соотнесение исторических событий с процессом; объяснение причинно-следственных связей между фактами);

знание фактологического учебного материала и умение работать с ним (сравнение исторических событий; обобщение исторических фактов и формулирование на этой основе выводов; характеристика деятельности исторических личностей и творчества деятелей культуры);

хронологические знания и умения (определение хронологических рамок исторических событий, процессов, определение их последовательности, синхронности, выделение в них этапов и периодов);

картографические знания и умения (определение местоположения различных объектов на исторической карте; использование исторической карты как источника информации; характеристика геополитического положения страны);

знание исторических документов и умение работать с документальными материалами (поиск исторической информации в документальных материалах, анализ содержания документа; характеристика позиции автора исторического первоисточника);

знание различных точек зрения на одни и те же исторические события, процессы, деятельность их участников и умение соотносить оценки (сравнение их аргументации, выявление в них общего и различного; определение и обоснование собственного мнения).

Организация и проведение экзамена регламентируется следующими документами:

1. Кодекс Республики Беларусь об образовании.

2. Постановление Министерства образования Республики Беларусь от 20.12.2011 № 283 “Аб зацвярджэнні Палажэння аб установе агульнай сярэдняй адукацыі”.

3. Постановление Министерства образования Республики Беларусь от 20.06.2011 № 38 “Об утверждении Правил проведения аттестации учащихся при освоении содержания образовательных программ общего среднего образования и признании утратившими силу некоторых постановлений Министерства образования Республики Беларусь” (далее – Правила).

4. Постановление Министерства образования от 20.06.2016 года № 48 “Об установлении перечня учебных предметов, по которым проводятся выпускные экзамены, форм проведения выпускных экзаменов при проведении в 2016/2017 учебном году итоговой аттестации учащихся при освоении содержания образовательных программ общего среднего образования, образовательной программы специального образования на уровне общего среднего образования”.

5. Учебные программы:

Всемирная история. История Беларуси. V–XI классы. Учебные программы для учреждений общего среднего образования с русским языком обучения. – Минск: НИО, 2017;

Сусветная гісторыя. Гісторыя Беларусі. V–XI класы. Вучэбныя праграмы для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання. – Мінск: НІА, 2017.

Всемирная история. История Беларуси: учебные программы // Учебные программы по учебным предметам для учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и воспитания. X - XI классы (базовый уровень). – Минск: НИО, 2017;

Сусветная гісторыя. Гісторыя Беларусі: вучэбныя праграмы // Вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. X- XI класы (базавы ўзровень). – Мінск: НIА, 2017;

Всемирная история. История Беларуси: учебные программы // Учебные программы по учебным предметам для учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и воспитания. X класс (повышенный уровень) (http://www.adu.by / Образовательный процесс. 2017/2018 учебный год / Учебные предметы. V–XI классы / История Беларуси (Всемирная история) / Учебные программы / Повышенный уровень);

Сусветная гісторыя. Гісторыя Беларусі: вучэбныя праграмы // Вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. X клас. (павышаны ўзровень) (http://www.adu.by / Образовательный процесс. 2017/2018 учебный год / Учебные предметы. V–XI классы / История Беларуси (Всемирная история)/ Учебные программы / Повышенный уровень);

Всемирная история. История Беларуси: учебные программы // Учебные программы по учебным предметам для учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и воспитания. XI класс Повышенный уровень (http://www.adu.by / Образовательный процесс. 2017/2018 учебный год / Учебные предметы. V–XI классы / История Беларуси (Всемирная история) / Учебные программы / Повышенный уровень);

Сусветная гісторыя. Гісторыя Беларусі: вучэбныя праграмы // Вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. XI клас. Павышаны ўзровень (http://www.adu.by / Образовательный процесс. 2017/2018 учебный год / Учебные предметы. V–XI классы / История Беларуси (Всемирная история) / Учебные программы / Повышенный уровень).

6. Нормы оценки результатов учебной деятельности учащихся по учебному предмету “История Беларуси” (приказ Министерства образования Республики Беларусь от 29.05.2009 № 674).

II. Содержание экзамена

Экзамен по учебному предмету “История Беларуси” будет проводиться по билетам, утвержденным Министерством образования Республики Беларусь. Каждый билет включает три вопроса.

По первому и второму вопросу учащиеся представляют устный развернутый ответ.

Третий вопрос направлен на выявление уровня сформированности у выпускников следующих умений:

синхронизации событий, процессов истории Беларуси и всемирной истории с определением общего и различного;

соотнесения исторических событий с общественно-историческим процессом;

сравнения исторических событий по предложенным (базовый уровень) или самостоятельно определенным критериям (повышенный уровень);

объяснения причинно-следственных связей между историческими событиями, явлениями, процессами;

раскрытия содержания исторических терминов;

анализа содержания исторического документа;

анализа статистических данных;

характеристики деятельности исторической личности;

характеристики творчества деятеля науки (культуры);

характеристики социально-экономического (геополитического) положения Беларуси с опорой на историческую карту;

характеристики исторической тематики в произведениях белорусской литературы и искусства.

Содержание третьего вопроса разрабатывается учителем и утверждается руководителем учреждения образования не позднее чем за две недели до начала выпускных экзаменов.

При подготовке заданий для третьего вопроса экзаменационных билетов рекомендуется подбирать источники информации, которые не содержат развернутой характеристики изучаемых событий. Такими источниками информации могут быть документальные материалы (выдержки из хрестоматий, свидетельства и воспоминания об исторических событиях); статистические материалы (представленные в таблицах или текстах данные социально-экономического развития); учебные настенные карты по истории, имеющие гриф Министерства образования Республики Беларусь.

Примеры конструирования заданий для третьего вопроса экзаменационных билетов представлены в пособиях:

Паноў С.В., Ярашэвіч Л.А. Зборнік заданняў для выпускнога экзамену па вучэбным прадмеце “Гісторыя Беларусі”. 11 клас. Дапаможнік для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання. – Мінск: Аверсэв, 2015.

Панов С.В., Ярошевич Л.А. Сборник заданий для выпускного экзамена по учебному предмету «История Беларуси». 11 класс. Пособие для учителей учреждений общего среднего образования с русским языком обучения. – Минск: Аверсэв, 2015;

Паноў С.В., Ганушчанка Н.М. Гісторыя Беларусі: практычныя заданні для падрыхтоўкі да абавязковага выпускнога экзамену. Дапаможнік для вучняў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання. – Мінск: Аверсэв, 2016;

Панов С.В., Ганущенко Н.Н. История Беларуси: практические задания для подготовки к обязательному выпускному экзамену. 11 класс. Пособие для учащихся учреждений общего среднего образования с русским языком обучения. – Минск: Аверсэв, 2016;

Паноў С.В., Ганушчанка Н.М., Ярашэвіч Л.А. Зборнік практычных заданняў да выпускнога экзамену па вучэбным прадмеце “Гісторыя Беларусі” за перыяд навучання і выхавання на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі. – Мінск: Аверсэв, 2017.

Панов С.В., Ганущенко Н.Н., Ярошевич Л.А. Сборник практических заданий для выпускного экзамена по учебному предмету «История Беларуси» за период обучения и воспитания на ІІІ ступени общего среднего образования. – Минск: Аверсэв, 2017.

Вышеуказанные учебные издания рекомендуется использовать учителям при составлении третьих заданий экзаменационных билетов и учащимся при подготовке к выпускному экзамену.

При разработке третьих вопросов рекомендуется также использовать следующие учебные издания и учебно-методическую литературу:

Гісторыя Беларусі са старажытных часоў да сярэдзіны ХІІІ ст. 6 клас. Хрэстаматыя / С.М.Цемушаў. – Мінск: Народная асвета, 2012;

Гісторыя Беларусі, другая палова XVI – канец XVIII ст. 8 клас. Хрэстаматыя / В.А. Белазаровіч. – Мінск: Белы вецер, 2015.

Гісторыя Беларусі, 1917–1945 гг. 10 клас. Хрэстаматыя / пад рэд. А.А. Кавалені. – Мінск: Пачатковая школа, 2009;

Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны). Хрестоматия / сост. А.А. Коваленя, М.А. Краснова, В.И. Лемешонок, С.Е. Новиков; науч. ред. А.А. Коваленя. – Минск: Белорус. наука, 2008.

Гісторыя Беларусі, другая палова 1940–х гг. – пачатак ХХІ ст. 11 клас. Хрэстаматыя / В.М. Фамін, С.В. Паноў, Т.Ф. Ходзіна. – Мінск: Народная асвета, 2009.

Гінчук В.В. Гісторыя Беларусі: тэставыя і рознаўзроўневыя заданні: 10–11 класы: дапаможнік для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання / В.В. Гінчук. – Мінск: Сэр-Вит, 2012.

Корзюк А.А. Выкарыстанне дакументальнага матэрыялу ў працэсе навучання гісторыі. – Беларускі гістарычны часопіс. – 2012. – № 8.

Корзюк А.А. Лакалізацыя гістарычных фактаў у часе: асноўныя метадычныя прыемы. – Беларускі гістарычны часопіс. – 2013. – № 3.

Корзюк А.А. Лакалізацыя гістарычных фактаў у прасторы: асноўныя метадычныя прыемы. – Беларускі гістарычны часопіс. – 2013. – № 4.

Корзюк А. Выкарыстанне вусных крыніц пры навучанні гісторыі. Беларускі гістарычны часопіс. – 2014. – № 12.

Корзюк А. Выкарыстанне сродкаў выяўленчай нагляднасці на ўроках гісторыі. Беларускі гістарычны часопіс. – 2014. – № 3.

Для организации самостоятельной подготовки учащихся к экзамену и разработки заданий для третьего вопроса экзаменационных билетов можно использовать материалы, размещенные в журнале «Гісторыя і грамадазнаўства»:

Кудрявцева С.А. Интеллект-карты. Готовимся к обязательному выпускному экзамену по истории Беларуси. ХІ класс. – 2016. – № 3.

Кудрявцева С.А., Ганущенко Н.Н. Готовимся к обязательному экзамену по истории Беларуси. – 2016. – № 3.

Паноў С.В. Дыдактычнае канструяванне практычных заданняў да абавязковага выпускнога экзамену па гісторыі Беларусі: тыповыя недахопы і іх пераадоленне. – 2016. – № 4.

Ярошевич Л.А. Алгоритм подготовки обучающихся к обязательному экзамену по истории Беларуси: разработка и перспективы реализации. – 2016. – № 4.

Обращаем внимание на то, что при подготовке учащихся XI класса к выпускному экзамену по истории Беларуси целесообразно учесть результаты мониторинга выпускного экзамена по учебному предмету «История Беларуси», проведенного в июне 2015 г. (опубликованы в журнале «Гісторыя і грамадазнаўства» (№3, 2016)).

На выпускном экзамене по истории Беларуси учащиеся могут пользоваться репродукциями произведений искусства и следующими учебными настенными картами, утвержденными Министерством образования Республики Беларусь:

1. Каменны век на тэрыторыі Беларусі (100 – 35 тыс. гадоў назад – канец 3-га тысячагоддзя да н. э.)

2. Бронзавы век на тэрыторыі Беларусі (пачатак II тыс. да н. э. – VIII ст. да н. э.)

3. Жалезны век на тэрыторыі Беларусі (VII ст. да н. э. – V ст. н. э.)

4. Балцкае і славянскае насельніцтва ва Ўсходняй Еўропе ў V-IX ст.

5. Беларускія землі ў IX – першай палове XIII ст.

6. Утварэнне Вялікага Княства Літоўскага (каля 1245 – 1316 гг.)

7. Вялікае Княства Літоўскае (XIV – XV стст.)

8. Вялікае Княства Літоўскае ў канцы XV – першай палове XVI ст. (да Люблінскай уніі)

9. Беларускія землі ў складзе Вялікага Княства Літоўскага ў XVI ст.

10. Беларускія землі ў другой палове XVI ст. Утварэнне Рэчы Паспалітай.

11. Рэч Паспалітая ў канцы XVI – сярэдзіне XVIII ст.

12. Казацка-сялянская вайна (1648 – 1651 гг.). Вайна Расіі і Рэчы Паспалітай (1654 – 1667 гг.)

13. Беларускія землі ў сярэдзіне XVII – XVIII ст.

14. Беларускія землі ў канцы XVIII ст.

15. Беларускія землі ў складзе Расійскай імперыі ў першай палове XIX ст.

16. Беларусь у перыяд Першай сусветнай вайны

17. Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі на тэрыторыі Беларусі.

18. Барацьба супраць ваеннай інтэрвенцыі на тэрыторыі Беларусі (1918-1921 гг.).

19. Беларусь у 1919 – 1939 гг. Фарміраванне тэрыторыі рэспублікі.

20. Беларусь у пачатку Другой сусветнай вайны (01.09.1939–21.06.1941 гг.).

21. Акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі (1941–1944 гг.).

22. Партызанская і падпольная барацьба на акупіраванай тэрыторыі Беларусі (1941 – 1944 гг.)

23. Вызваленне Беларусі ад нямецка–фашысцкіх захопнікаў (верасень 1943 г. – жнівень 1944 г.).

24. Аднаўленне народнай гаспадаркі БССР у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе

25. БССР у 1955–1991 гг

26. Беларусь у 90–х гг. XX – пачатку XXI ст.

27. Первая мировая война

28. Россия в 1917 г. Февральская и Октябрьская революция

29. Гражданская война и иностранная интервенция в Советской России (1917 – 1922 гг.)

30. СССР в 20 – 30-е годы XX в.

31. Вторая мировая война (01.09.1939 г. – 02. 09.1945 г.)

При необходимости на выпускном экзамене можно использовать и другие учебные настенные карты по учебному предмету “Всемирная история”.

ЗАЦВЕРДЖАНА

Загад Міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь

ад 29.11.2019 № 849

Білеты

для правядзення абавязковага выпускнога экзамену па завяршэнні навучання і выхавання на III ступені

агульнай сярэдняй адукацыі вучняў пры засваенні зместу адукацыйнай праграмы сярэдняй адукацыі,

у тым ліку для правядзення экзамену ў парадку экстэрнату, па вучэбным прадмеце «Гісторыя Беларусі»

2019/2020 навучальны год

ТЛУМАЧАЛЬНАЯ ЗАПІСКА

Абавязковы выпускны экзамен па вучэбным прадмеце «Гісторыя Беларусі» праводзіцца з мэтай вызначэння і ацэнкі ўзроўню засваення вучнямі зместу вучэбнага матэрыялу і сфарміраванасці спосабаў вучэбна-пазнавальнай дзейнасці. Пры правядзенні экзамену асаблівую ўвагу трэба звярнуць на авалоданне вучнямі цэласнымі ведамі і комплексам уменняў, якія абумоўлены патрабаваннямі рэалізацыі кампетэнтнаснага падыходу да падрыхтоўкі вучняў па айчыннай гісторыі.

Абавязковы выпускны экзамен праводзіцца па білетах. Экзаменацыйныя білеты распрацаваны асобна для базавага і павышанага ўзроўняў вывучэння ў адпаведнасці з патрабаваннямі вучэбных праграм па гісторыі Беларусі, зацверджаных Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь. На базавым узроўні вывучэння прадмета ацэньваюцца сістэмнае засваенне вучнямі важнейшых гістарычных паняццяў і падзей у іх храналагічнай паслядоўнасці з тлумачэннем найбольш сутнасных прычынна-выніковых сувязей паміж імі, веданне вынікаў дзейнасці персаналій і ацэнак спецыялістаў адносна гістарычных фактаў. На павышаным узроўні вывучэння ацэньваецца засваенне вучнямі агульнагістарычных (сацыялагічных, паліталагічных) паняццяў і праблемна-тэарэтычнага зместу вучэбнага матэрыялу (абагульненых характарыстык) з раскрыццѐм прычынна-выніковых сувязей паміж з‘явамі (працэсамі), заканамернасцей (тэндэнцый) грамадскага развіцця, параўнаннем розных пунктаў гледжання і аргументацыяй уласнага меркавання.

Першае і другое пытанні прызначаны для выяўлення ведаў і ўменняў вучняў па перыядах ад старажытнасці да 1917 г. і з 1917  г. да  пачатку  ХХІ ст. Пры адказе на першае і другое пытанні асаблівае значэнне надаецца выяўленню тэарэтычных і факталагічных ведаў выпускнікоў аб працэсе і асаблівасцях фарміравання шматнацыянальнага беларускага этнасу і яго культурна-гістарычнай спадчыне, асноўных этапах станаўлення гістарычных форм дзяржаўнасці на тэрыторыі Беларусі і беларускай дзяржаўнасці, сродках і выніках пабудовы індустрыяльнага грамадства, укладзе беларускага народа ў Перамогу ў Вялікай Айчыннай вайне, станаўленні і развіцці суверэннай Рэспублікі Беларусь.

Трэцяе пытанне арыентавана на праверку сфарміраванасці ў выпускнікоў уменняў параўноўваць гістарычныя факты (працэсы) і тлумачыць (раскрываць) прычынна-выніковыя сувязі паміж імі; суадносіць факты (працэсы) гісторыі Беларусі і сусветнай гісторыі, а таксама гістарычныя падзеі ў Беларусі з грамадска-гістарычным працэсам; раскрываць змест гістарычных паняццяў (тэрмінаў); характарызаваць дзейнасць гістарычных асоб і ўклад дзеячаў навукі (культуры) у яе

развіццѐ, а таксама адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускай літаратуры і мастацтва; аналізаваць змест гістарычных дакументаў; працаваць з гістарычнымі картамі; вызначаць гістарычныя з‘явы на падставе статыстычных даных; параўноўваць пункты гледжання ці выказваць (аргументаваць) свой уласны погляд (меркаванне) па праблемах гістарычнага развіцця Беларусі.

Змястоўнае напаўненне трэціх пытанняў у адпаведнасці з іх фармулѐўкамі распрацоўваецца настаўнікамі самастойна, пры гэтым змест заданняў канкрэтызуецца па спосабе дзейнасці і храналагічным перыядзе такім чынам, каб пазбегнуць дубліравання першых двух пытанняў.

На выпускным экзамене па гісторыі Беларусі вучні могуць карыстацца вучэбнымі насценнымі картамі і рэпрадукцыямі мастацкіх твораў, у тым ліку на электроннай аснове (пункт 78 Правілаў правядзення атэстацыі навучэнцаў пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаных пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20 чэрвеня 2011 г. № 38 (у рэдакцыі пастановы Міністэрства адукацыі ад 28 студзеня 2019 № 13)).

ЭКЗАМЕНАЦЫЙНЫЯ БІЛЕТЫ

(базавы ўзровень)

Білет № 1

1.   Жыццѐ    і    гаспадарчая    дзейнасць    першабытных    людзей    на тэрыторыі Беларусі.

2.   Падзеі Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г. і ўстанаўленне савецкай улады ў Беларусі.

3.   Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускай літаратуры.

Білет № 2

1.   Рассяленне   ўсходнеславянскіх   плямѐн   на   тэрыторыі   Беларусі і жыццѐ насельніцтва ў VІІІ – ІХ стст.

2.   Станаўленне беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці ў снежні 1917 — ліпені 1920 г.

3.   Аналіз зместу гістарычнага дакумента.

Білет № 3

1.   Полацкае княства ў Х– ХІ стст. Княжацка-вечавы лад.

2.   Беларусь ва ўмовах польска-савецкай вайны 1919– 1921 гг. Вынікі Рыжскага міру.

3.   Суаднясенне падзей гісторыі Беларусі і сусветнай гісторыі.

Білет № 4

1.   Гарады   на   тэрыторыі   Беларусі   ў   ІХ   –   сярэдзіне   ХІІІ    ст.: паходжанне назваў і гаспадарчае жыццѐ гараджан.

2.   БССР у гады новай эканамічнай палітыкі. Удзел у стварэнні СССР. Узбуйненне тэрыторыі.

3.   Характарыстыка    сацыяльна-эканамічнага    (знешнепалітычнага) становішча Беларусі з апорай на гістарычную карту.

Білет № 5

1.   Развіццѐ культуры на беларускіх землях у ІХ – сярэдзіне ХІІІ ст. Рэлігійна-асветніцкія дзеячы.

2.   Палітыка індустрыялізацыі і калектывізацыі сельскай гаспадаркі ў БССР у другой палове 1920-х – 1930-я гг.

3.   Параўнальная    характарыстыка    падзей    гісторыі    Беларусі    па прапанаваных прыкметах.

Білет № 6

1.   Прычыны    і   працэс   утварэння   Вялікага   Княства   Літоўскага. Паходжанне назвы княства.

2.   Грамадска-палітычнае жыццѐ ў БССР у канцы 1920-х – 1930-я гг.

3.   Суаднясенне падзеі ў гісторыі Беларусі з грамадска-гістарычным працэсам.

Білет № 7

1.   Умацаванне велікакняжацкай улады і дзяржаўны лад Вялікага Княства Літоўскага ў канцы ХІІІ – ХІV ст.

2.   Становішча   Заходняй   Беларусі   ў   складзе   Польшчы   (1921   – 1939 гг.).

3.   Раскрыццѐ зместу гістарычных тэрмінаў.

Білет № 8

1.   Крэўская   унія   і   яе   ўплыў   на   становішча   беларускіх  зямель. Грунвальдская бітва.

2.   Палітыка беларусізацыі і яе вынікі. Развіццѐ навукі і адукацыі, літаратуры і мастацтва ў 1920 – 1930-я гг.

3.   Тлумачэнне  прычынна-выніковых  сувязей  паміж  гістарычнымі фактамі.

Білет № 9

1.   Барацьба   за   вялікае   княжанне   і   змены   ў   дзяржаўным   ладзе Вялікага Княства Літоўскага ў ХV – першай палове ХVІ ст.

2.   Уз‘яднанне Заходняй Беларусі з БССР ва ўмовах пачатку Другой сусветнай вайны.

3.   Характарыстыка дзейнасці гістарычнай асобы.

Білет № 10

1.   Сацыяльна-эканамічнае   развіццѐ    беларускіх    зямель    у    ХІV– сярэдзіне ХVІ ст.

2.   Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Абарончыя баі на тэрыторыі Беларусі.

3.   Параўнальная    характарыстыка    падзей    гісторыі    Беларусі    па прапанаваных прыкметах.

Білет № 11

1.   Культура Беларусі ў ХIV – першай палове ХVІ ст. Утварэнне беларускай народнасці. Паходжанне назвы «Белая Русь».

2.   Германскі акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Палітыка генацыду.

3.   Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускай літаратуры.

Білет № 12

1.   Аб‘яднанне Вялікага Княства Літоўскага і Польшчы ў складзе Рэчы Паспалітай: прычыны, умовы, вынікі Люблінскай уніі. Статут ВКЛ 1588 г.

2.   Масавая барацьба беларускага народа супраць нямецка-фашысцкіх акупантаў у гады Вялікай Айчыннай вайны.

3.   Аналіз зместу гістарычнага дакумента.

Білет № 13

1.   Станаўленне   фальваркова-паншчыннай   сістэмы    гаспадарання ў Вялікім Княстве Літоўскім. Гарадское жыццѐ на тэрыторыі Беларусі ў другой палове ХVІ – ХVІІІ ст.

2.   Вызваленне БССР ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Уклад беларускага народа ў Перамогу над нацысцкай Германіяй.

3.   Характарыстыка ўкладу дзеяча навукі (культуры) у яе развіццѐ.

Білет № 14

1.   Рэфармацыя і Контррэфармацыя. Берасцейская царкоўная унія 1596 г. і распаўсюджванне ўніяцтва на тэрыторыі Беларусі.

2.   БССР у 1945 –  1953  гг.: пасляваеннае  аднаўленне.  Удзел БССР  у заснаванні ААН.

3.   Раскрыццѐ зместу гістарычных тэрмінаў.

Білет № 15

1.   Культура Беларусі ў другой палове ХVІ – першай палове ХVІІ ст.

2.   БССР у другой палове 1950-х – першай палове 1960-х гг. Змены ў грамадска-палітычным жыцці, фарміраванне прамысловага і сельскагаспадарчага комплексаў.

3.   Суаднясенне падзей гісторыі Беларусі і сусветнай гісторыі.

Білет № 16

1.   Культура Беларусі ў другой палове ХVІІ – ХVІІІ ст.

2.   БССР у другой палове 1960-х – першай палове 1980-х гг.: характэрныя рысы грамадска-палітычнага і сацыяльна-эканамічнага становішча.

3.   Характарыстыка сацыяльна-эканамічнага (знешнепалітычнага) становішча Беларусі з апорай на гістарычную карту.

Білет № 17

1.   Падзелы Рэчы Паспалітай і іх уплыў на становішча беларускіх зямель. Паўстанне 1794 г. і яго падзеі ў Беларусі.

2.   БССР у другой палове 1980-х гг. Вынікі ажыццяўлення палітыкі перабудовы. Спробы паскарэння сацыяльна-эканамічнага развіцця.

3.   Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускага мастацтва.

Білет № 18

1.   Палітыка царскага ўрада ў Беларусі ў канцы  ХVІІІ  –  пачатку  ХІХ ст. Беларусь у час Айчыннай вайны 1812 г. Полацкі царкоўны сабор 1839 г.

2.   Развіццѐ навукі і адукацыі, літаратуры і мастацтва ў БССР у другой палове 1950-х – 1980-я гг.

3.   Суаднясенне падзеі ў гісторыі Беларусі з грамадска-гістарычным працэсам.

Білет № 19

1.   Беларусь   у    першай    палове    ХІХ    ст.:    грамадска-палітычнае становішча і сацыяльна-эканамічнае развіццѐ.

2.   Станаўленне    дзяржаўнага    суверэнітэту    Рэспублікі    Беларусь у першай палове 1990-х гг.

3.   Характарыстыка ўкладу дзеяча навукі (культуры) у яе развіццѐ.

Білет № 20

1.   Культура    Беларусі    ў    першай    палове    ХІХ    ст.    Узнікненне беларусазнаўства.

2.   Грамадска-палітычнае жыццѐ ў Рэспубліцы Беларусь у другой палове 90-х гг. ХХ – пачатку ХХІ ст.

3.   Аналіз гістарычных фактаў на падставе статыстычных даных.

Білет № 21

1.   Паўстанне  1863  –  1864  гг.  і  грамадска-палітычнае  становішча ў Беларусі.

2.   Асноўныя напрамкі сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь.

3.   Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускага мастацтва.

Білет № 22

1.   Падзеі рэвалюцый 1905 – 1907 гг. і Лютаўскай 1917 г. у Беларусі.

2.   Міжнароднае становішча і знешняя палітыка Рэспублікі Беларусь.

3.   Параўнанне пунктаў гледжання на адзін і той жа гістарычны факт.

Білет № 23

1.   Сацыяльна-эканамічнае развіццѐ Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст.

2.   Развіццѐ навукі і адукацыі, літаратуры і мастацтва ў Рэспубліцы Беларусь.

3.   Характарыстыка дзейнасці гістарычнай асобы.

Білет № 24

1.   Культура Беларусі ў 60-я гг. ХІХ – пачатку ХХ ст. Умовы і асаблівасці фарміравання беларускай нацыі.

2.   Алімпійскія дасягненні спартсменаў Рэспублікі Беларусь.

3.   Тлумачэнне  прычынна-выніковых  сувязей  паміж  гістарычнымі фактамі.

Білет № 25

1.   Падзеі Першай сусветнай вайны на беларускіх землях.

2.   Ушанаванне памяці аб гістарычных асобах і дзеячах культуры Беларусі ў Рэспубліцы Беларусь.

3.   Аналіз гістарычных фактаў на падставе статыстычных даных.

Практычныя  заданні

да  выпускнога экзамену

па вучэбным  прадмеце “Гісторыя Беларусі”

па завяршэнні  навучання і выхавання

на ІІІ ступені  агульнай сярэдняй адукацыі

для вучняў  11  класа

ЗАДАННЕ ДА 1-ГА БІЛЕТА

 Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускай літаратуры 

 Характарыстыка гістарычнай тэматыкі ў апавяданні Янкі Брыля    “Memento mori”

ЗАДАННЕ ДА 2-ГА БІЛЕТА

Аналіз зместу гістарычнага дакумента.

Вызначэнне гістарычнага часу і ўмоў стварэння дакумента, пазіцыі яго складальнікаў праз азнаямленне з вытрымкай з пастановы Люблінскага сойма

«Таму што каралеўства Польскае і Вялікае Княства Літоўскае ўяўляюць сабою ўжо адзінае непадзельнае цэлае, а таксама не асобныя, але агульную Рэч Паспалітую, якая аб’ядналася і злілася ў адзіны народ з дзвюх дзяржаў і народаў, то неабходна, каб гэтымі двума народамі на вечныя часы кіраваў адзіны глава, адзіны гасудар, адзіны агульны кароль, які выбраны агульнымі галасамі Польшчы і Літвы. ...Выбраннік пры выбранні і каранаванні павінен быць у адначассе абвешчаны каралём польскім і вялікім князем літоўскім...

Абодва народы будуць мець заўсёды соймы і сенаты агульныя каронныя ў прысутнасці свайго гасудара...

Як паляк у Літве, так ліцвін у Польшчы вольны набываць сумленным чынам маёнткі і валодаць імі на падставе правоў той краіны, дзе гэтыя маёнткі знаходзяцца...»

ЗАДАННЕ ДА 3-ГА БІЛЕТА  

Суаднясенне падзей гісторыі Беларусі і сусветнай гісторыі

Правядзенне аграрнай рэформы П.А.Сталыпіна на расійскіх і беларускіх землях з выдзяленнем агульнага і асаблівасцей

ЗАДАННЕ ДА 4-ГА БІЛЕТА

Характарыстыка сацыяльна-эканамічнага (знешнепалітычнага) становішча Беларусі з апорай на гістарычную карту.

Характарыстыка тэрытарыяльнага становішча беларускіх зямель у час падзелаў Рэчы Паспалітай з апорай на гістарчную карту

ЗАДАННЕ ДА 5-ГА БІЛЕТА

Параўнальная характарыстыка падзей гісторыі Беларусі па прапанаваных прыкметах

Параўнанне Брэсцкага  і Рыжскага мірных дагавораў

Прыкметы для параўнання	Брэсцкі  мір	Рыжскі  мір
Год заключэння дагавораў
Прычыны падпісання
Умовы падпісання дагавораў
Перыяд існавання

ЗАДАННЕ ДА 6-ГА БІЛЕТА

Суаднясенне падзеі ў гісторыі Беларусі з грамадска-гістарычным працэсам

Вызначэнне грамадска-гістарычнага працэсу, аб якім сведчыла ўзнікненне першых у Беларусі фабрык

ЗАДАННЕ ДА 7-ГА БІЛЕТА

Раскрыццё зместу гістарычных тэрмінаў

Раскрыццё зместу гістарычнага тэрміна “разбор” шляхты

ЗАДАННЕ ДА 8-ГА БІЛЕТА   

 Тлумачэнне прычынна-выніковых сувязей паміж гістарычнымі фактамі

 

Тлумачэнне прычынна-выніковай сувязі паміж паўстаннем 1863-1864 гг. і скасаваннем часоваабавязанага становішча сялян у беларускіх губернях

ЗАДАННЕ ДА 9-ГА БІЛЕТА

Характарыстыка дзейнасці гістарычнай асобы

Характарыстыка дзейнасці Пятра  Міронавіча Машэрава

ЗАДАННЕ ДА 10-ГА БІЛЕТА

Параўнальная характарыстыка падзей гісторыі Беларусі па прапанаваных прыкметах

Параўнанне палітыкі беларусізацыі ў БССР і паланізацыі ў  Заходняй Беларусі

Прыкметы для параўнання	Палітыка  беларусізаыі	Палітыка  паланізацыі
Сутнасць паняцця
Час правядзення
Мерапрыемствы

ЗАДАННЕ ДА 11-ГА БІЛЕТА

 Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускай літаратуры

Характарыстыка гістарычнай тэматыкі ў вершы М. Багдановіча

«Слуцкія ткачыхі»

Ад родных ніў, ад роднай хаты

У панскі двор дзеля красы

Яны, бяздольныя, узяты

Ткаць залатыя паясы.

I цягам доўгія часіны,

Дзявочыя забыўшы сны,

Свае шырокія тканіны

На лад персідскі ткуць яны.

...Цямнее край зубчаты бора...

I тчэ, забыўшыся, рука

Заміж персідскага узора

Цвяток радзімы васілька.

ЗАДАННЕ ДА 12-ГА БІЛЕТА

Аналіз зместу гістарычнага дакумента.

Вызначыць асаблівасці грамадска-палітычнага жыцця ў БССР цераз азнаямленне з вытрымкай з даклада першага сакратара ЦК КПБ П.М.Машэрава на пазачарговай дзявятай сесіі Вярхоўнага Савета БССР, прысвечанай вынікам усенароднага абмеркавання праекта Канстытуцыі (Асноўнага Закона) БССР у 1978 годзе.

«...Рабочыя і калгаснікі, інтэлігенцыя рэспублікі ўсе свае намеры і імкненні  звязваюць з мудрасцю і дзейнасцю роднай Камуністычнай партыі, стваральнай сілай яе ўнутранай і знешняй палітыкі.    Камуністы, увесь беларускі народ з асаблівым задавальненнем успрынялі становішча новай Канстытуцыі БССР аб тым, што "кіруючай і накіроўваючай сілай савецкага грамадства, ядром яго палітычнай сістэмы, дзяржаўных і грамадскіх арганізацый з'яўляецца Камуністычная партыя Савецкага Саюза"».

 ЗАДАННЕ ДА 13-ГА БІЛЕТА

 Характарыстыка ўклада дзеяча навукі (культуры) у яе развіццё

Характарыстыка творчасці   Міхаіла  Клеафаса Агінскага

ЗАДАННЕ ДА 14-ГА БІЛЕТА

Раскрыццё зместу гістарычных тэрмінаў

Раскрыццё  зместу  гістарычнага  тэрміна   “Магдэбургскае  права”

ЗАДАННЕ ДА 15-ГА БІЛЕТА    

Суаднясенне падзей гісторыі Беларусі і сусветнай гісторыі

Суаднясенне працэсу ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР і знешнепалітычнай сітуацыі ў Еўропе ў канцы 1930-х гг.

ЗАДАННЕ ДА 16-ГА БІЛЕТА

 Характарыстыка сацыяльна-эканамічнага (знешнепалітычнага) становішча Беларусі з апорай на гістарычную карту

Характарыстыка сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі з апорай на карту “Развіццё сеткі чыгунак у Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст.”

ЗАДАННЕ ДА 17-ГА БІЛЕТА

Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускага мастацтва.

Характарыстыка гістарычнай падзеі, якая адлюстравана на карціне В.Волкава “Мінск. 3 ліпеня 1944 года” і вызначэнне адносін мастака да гэтай падзеі.

ЗАДАННЕ ДА 18-ГА БІЛЕТА

 Суаднясенне падзей гісторыі Беларусі з грамадска-гістарычным працэсам

Вызначэнне   грамадска-палітычнага працэсу, аб якім сведчыла  заснаванне  епархіі   ў  Полацку

ЗАДАННЕ ДА 19-ГА БІЛЕТА

Характарыстыка ўклада дзеяча навукі (культуры) у яе развіццё

 Характарыстыка  дзейнасці   Еўфрасінні  Полацкай

 ЗАДАННЕ ДА 20-ГА БІЛЕТА

Аналіз гістарычных фактаў на падставе статыстычных даных

Аналіз колькасных паказчыкаў, якія сведчаць аб пэўнай з^’яве сацыяльна-эканамічнага развіцця ў БССР

Калі ў 1966 г. гарадскіх жыхароў налічвалася 3,3 млн чалавек (39 % ад агульнай колькасці насельніцтва БССР), то ў 1985 г. — 6,2 млн (62 %).

 ЗАДАННЕ ДА 21-ГА БІЛЕТА

Адлюстраванне падзей гісторыі Беларусі ў творах беларускага мастацтва.

Характарыстыка гістарычнай тэматыкі ў карціне В.Ваньковіча “Міцкевіч на скале Аю-Даг”.

 

ЗАДАННЕ ДА 22-ГА БІЛЕТА      

Параўнанне пунктаў гледжання на адзін і той жа гістарычны факт

Параўнанне пунктаў гледжання на характар польска-савецкай вайны 1919—1920 гг.

1.      Меркаванне кіраўніка Польскай дзяржавы Ю. Пілсудскага:

  «Унутраная рэвалюцыя ў нас не існавала... яе патрэбна было прынесці звонку на вастрыні штыкоў... Савецкая Расія вяла з намі вайну пад лозунгам навязвання нам, палякам, свайго, гэта значыць савецкага ладу, і такую мэту яна назвала “рэвалюцыяй звонку”. Ужо ў 1918 г., незалежна ні ад каго, я паставіў сабе за мэту... сарваць любыя спробы зноў навязаць нам чужое, не самімі палякамі ўладкаванае жыццё... У 1919 годзе гэту задачу выканаў».

2.        Меркаванне Галоўнакамандуючага войскамі Чырвонай Арміі на Заходнім фронце М. Тухачэўскага: 

 «Няма ніякага сумнення ў тым, што, калі б мы толькі вырвалі з рук польскай буржуазіі яе шляхецкую армію, то рэвалюцыя рабочага класа ў Польшчы стала б здзейсненым фактам. А гэты пажар не застаўся б абмежаваны польскімі рамкамі. Ён разнёсся б бурным патокам па ўсёй Заходняй Еўропе. I такі вопыт звонку Чырвоная Армія не забудзе».

ЗАДАННЕ ДА 23-ГА БІЛЕТА

Характарыстыка дзейнасці гістарычнай асобы

Характарыстыка дзейнасці Л.Сапегі  

ЗАДАННЕ ДА 24-ГА БІЛЕТА

 Тлумачэнне прычынна-выніковых сувязей паміж гістарычнымі фактамі

 Раскрыццё прычынна-выніковай сувязі паміж спыненнем існавання СССР і пачаткам інтэграцыйнага працэсу паміж Рэспублікай Беларусь і краінамі Садружнасці Незалежных Дзяржаў

ЗАДАННЕ ДА 25-ГА БІЛЕТА

Аналіз гістарычных фактаў на падставе статыстычных даных

Аналіз колькасных даных Усерасійскага перапісу насельніцтва 1897 г. аб нацыянальным складзе насельніцтва беларускіх губерняў

   

  Па нацыянальным складзе 65,6 % насельніцтва Беларусі з’яўляліся беларусамі,  14,6 % — яўрэямі, 6 % — рускімі, 5,2 % — палякамі, 4,6 % — украінцамі.

      Пры гэтым беларусаў сярод гарадскіх жыхароў было толькі 14,5 %.    Удзельная вага яўрэйскага насельніцтва мястэчак дасягала 60—80 %.